فواید شیر مادر برای نوزاد

فواید شیر مادر برای نوزاد

در سال اول پس از تولد، شیر دادن به نوزاد بیش از هر مراقبت دیگری وقت مادر را به خود جلب می‌کند. از این تماس و ارتباط نزدیک مادر با نوزاد باید به‌خوبی استفاده کرد. مزایای شیر مادر برای نوزاد عبارت‌اند از:

۱- شیر انسان از نظر بیولوژیکی، برای تأمین نیازهای نوزاد انسان منحصر به فرد است و چیز دیگری نمی‌تواند جای آن را بگیرد. هر گونه‌ای از پستان‌داران شیری تولید می‌کنند که از نظر ترکیب با نیازهای نوزاد آن پستان‌دار تناسب دارد. به‌طور مثال شیر گاو و سایر چرندگان، سرشار از مواد معدنی و پروتئین است. این ترکیبات برای رشد سریع استخوان و بافت عضلانی (حرکتی) و ادامه زندگی نوزاد حیوان لازم است. با تغذیه از این شیر، گوساله می‌تواند به سرعت روی پای خود بایستد و راه برود. با ترکیبات شیر مادر آشنا شوید.

مهم‌ترین اندام انسان متفکر، مغز اوست و جای شگفتی است که شیر انسان مهم‌ترین ماده مورد نیاز را برای رشد مغزی و فکری نوزاد انسان فراهم می‌کند. اخیرا دانشمندان به وجود عناصر و مواد ویژه‌ای در شیر انسان پی برده‌اند که اختصاص به انسان دارد و در شیر هیچ موجود دیگری یافت نمی‌شود.

۲- شیر مادر یک ماده دینامیک است که ترکیب آن متناسب با نیاز کودک تغییر می‌کند و او را از بیماری حفظ می‌نماید. در شیر مادر سلول‌های زنده‌ای وجود دارد و ترکیب آن روز به روز و حتی ساعت به ساعت طبق نیاز کودک تغییر می‌کند. نمونه‌ای از این تغییرات، تغییر غلظت چربی شیر است. چربی، مقدار زیادی از انرژی شیر را تشکیل می‌دهد. اگر نوزاد گرسنه باشد، طوری سینه مادر را می‌مکد که شیر پرچربی ترشح شود و اگر فقط برای رفع تشنگی سینه را بمکد، از شیر رقیق و کم‌چربی بهره می‌گیرد. مقدار چربی شیر در طول روز در حال نوسان است. با بزرگ شدن نوزاد نیاز نسبی او به انرژی، یعنی انرژی لازم برای هر کیلوگرم وزن؛ کم‌تر می‌شود و متناسب با این تغییر، درصد چربی مادر کاهش می‌یابد.

فواید شیر مادر برای نوزاد

۳- شیر مادر برای محافظت از نوزاد در برابر میکروب‌های بیماری‌زا لازم است. سلول‌های زنده و عوامل مختلف ضد میکروبی موجود در شیر مادر می‌توانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها را از بین ببرند و در نتیجه احتمال ابتلای شیرخوار را به بسیاری از عفونت‌ها، به خصوص عفونت‌های گوارشی و تنفسی و گوش میانی کاهش دهند. حتی در صورت ابتلا به بیماری، شدت و احتمال مرگ و میر ناشی از آن در شیرخواری که از شیر مادر تغذیه می‌کند به مراتب کم‌تر از سایر شیرخواران است. میزان ابتلا به آسم، اگزما و انواع آلرژی در شیرخوارانی که از شیر مادر استفاده می‌کنند، بسیار کم‌تر است. از این جهت در خانواده‌هایی که یکی از اعضای به خصوص پدر و مادر مبتلا به نوعی بیماری آلرژیک هستند تغذیه با شیر مادر باید تغذیه انتخابی باشد، زیرا استفاده از هر نوع شیر دیگر، زیان‌آور و زمینه‌ساز ایجاد آلرژی در دوران بعدی زندگی خواهد بود. آشنایی با حساسیت و آلرژی کودکان.

چون تعداد دفعات ابتلا به بیماری در شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کم‌تر است، نیاز به بستری شدن آنان در بیمارستان و در نتیجه جدایی از مادر نیز کم‌تر خواهد بود.

۴- شیر مادر، کلیه مواد مغذی شش‌گانه یعنی چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامین، آهن و سایر املاح را به نسبت متعادل و متناسب با نیاز نوزاد داراست.

۵- در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند به علت سوخت و ساز بهترِ کلسترول، مشکل افزایش کلسترول در بزرگ‌سالی و احتمال ابتلاء به بیماری‌های قلبی و عروقی، کم‌تر است.

۶- چربی و پروتئین شیر مادر بهتر از دیگر انواع شیرها هضم و جذب می‌شود، به همین دلیل، دل‌دردهای قولنجی، جمع شدن گاز، استفراغ و حساسیت نسبت به پروتئین در این شیرخواران کمتر مشاهده می‌شود. در مورد دردهای قولنجی و یبوست کودکان بیشتر بدانید.

۷- میزان سدیم و پروتئین شیر مادر به اندازه‌ای است که به کلیه‌های هنوز کامل نشده نوزاد صدمه‌ای وارد نمی‌کند.

۸- شیرخوار، کلسیم شیر مادر را به سبب نسبت متناسب کلسیم و فسفر آن بهتر از شیر مصنوعی جذب می‌کند بنابراین کمبود کلسیم در شیرخواران کم‌تر گزارش شده است. به دلیل وجود عواملی مانند لاکتوفرین و اسیدیته بیش‌تر شیر مادر، جذب آهن آن در مقایسه با شیر مصنوعی به مراتب بهتر صورت می‌گیرد و در شیرخواران سالم که در زمان مقرر متولد شده‌اند، نیازی به دادن قطره آهن تا زمان شروع تغذیه کمکی نیست.

۹- اسهال در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند به مراتب کم‌تر است و نیز به سبب نوع مدفوع، سوختگی ناحیه تناسلی و باسن کم‌تر دیده می‌شود. در مورد اسهال کودکان و درمان آن بیشتر بدانید.

۱۰- شکل صورت و دندان‌های نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند بهتر تکامل می‌یابد، زیرا ساختمان لب و دهان نوزاد با نحوه گرفتن پستان سازگاری دارد و متناسب با نحوه تغذیه از پستان مادر پیش‌بینی شده است. لب بالای نوزاد، دارای کلفتی، رشد و حالت ارتجاعی است. گونه‌های نوزاد با لایه‌ای از چربی پر شده و زبان او بزرگ است و سقف دهانش قوسی مناسب دارد. این مشخصات فیزیکی و حالت ارتجاعی لب‌ها، گونه‌ها، شکل زبان و سقف دهان، بهترین حالت را برای گرفتن سینه مادر به وجود می‌آورد.

عضلات صورت و زبان نوزاد هنگام تغذیه از شیر مادر یا شیشه پستانک به طور متفاوتی عمل می‌نماید. نوزادی که از شیر مادر تغذیه می‌کند، با قوّت بیش‌تری پستان را می‌مکد و شیر را به طرف عقب دهان می‌فرستد و کنترل جریان شیر برایش آسان‌تر است. نوزادی که از شیر خشک تغذیه می‌شود، با قسمت جلو دهان خود سر شیشه را می‌مکد. دندان‌پزشکان عقیده دارند که تغذیه از شیر مادر، به ردیف شدن و نظم دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها کمک می‌نماید، ولی تغذیه از شیشه پستانک ممکن است باعث شکل‌گیری ناجور دندان‌ها شود که اصلاح آن‌ها نیاز به صرف وقت و هزینه دارد.

۱۱- اگر امتیازات معنوی و عاطفی‌ای که مادر و نوزاد از این روش تغذیه به‌دست می‌آورند، به مزایای قبلی اضافه شود؛ برتری شیر مادر به شیر خشک و انواع غذاهای کودک روشن‌تر می‌گردد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تماس مستقیم بدن مادر با بدن نوزاد و نوازش نوزاد با دست گرم مادر، تکامل فیزیکی، فکری و عاطفی وی را سریع می‌کند، تا حدی که کودکان تغذیه شده با شیر مادر در دوران بلوغ از امنیت روانی بیش‌تری برخوردارند. بلافاصله پس از تولد، نوزاد که تازه از زیر فشارهای زایمان بیرون آمده است، روی سینه گرم مادر قرار می‌گیرد و احساس امنیت می‌کند. آهنگ دل‌نشین و آشنای طپش قلب و تنفس مادر را میشنود و با زمزمه و لالایی مادر آرام میگیرد. گرمای مطبوع بدن مادر را حس میکند و با مکیدن سینه او تنش‌ها و ناراحتی‌های خود را تسکین میدهد. صورت مهربان مادر در بهترین فاصله، یعنی در ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتری از صورت نوزاد قرار می‌گیرد و نوزاد هنگام شیر خوردن از دیدن صورت مادر خود لذت می‌برد. نوزاد در آغوش پرمهر مادر احساس امنیت و آرامش می‌کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر تعداد نوبت و طول مدت شیر دادن به نوزاد و فواید شیر دادن برای مادر را نیز بخوانید.