عوارض شایع دوران بارداری

هر خانم بارداری ممکن است در دوران بارداری خود با مشکلاتی رو به رو شود که اغلب مهم نیست و گذرا می باشد ولی اگر این مشکلات ادامه یافت باید به پزشک متخصص مراجعه نماید. عوارض شایع دوران بارداری عبارت است از :

خونریزی از بینی و لثه ، خستگی و بی حالی ، احساس سوزش در پشت جناغ سینه ، حالت تهوع ، کوتاه شدن نفس ها ، انقباض و گرفتگی پاها ، ورم قوزک و انگشتان پاها ، یبوست ، بواسیر ، کم خوابی و بی خوابی ، حساس شدن پستانها ؛ تکرر ادرار ، ترشح از واژن ، ابتلا به عفونت های قارچی و پیدایش خطوط سفید روی پوست شکم. اینک در مورد هر کدام از این مشکلات مختصری شرح داده می شود.

۱-خونریزی از لثه ها :

در دوران بارداری لثه ها نرم و متورم می شود و مستعد خونریزی می گردد بدین جهت خانم های باردار باید مخصوصا در موقع مسواک زدن پس از هر غذا با احتیاط کامل به این کار بپردازند بنابراین بهداشت دهان و دندان ضرورت دارد.

۲-خستگی و بی حالی :

بعضی از مادران باردار در روز احساس خستگی می نمایند و مایلند که بخوابند. این نیاز به استراحت طبیعی است ولی مادر باردار باید ورزش های سبک را نیز انجام دهد.

۳- عرق کردن :

بعضی از مادران باردار بعد از فعالیت احساس گرمی نموده عرق میکنند. این حالت ممکن است به هنگام خواب و در میانه ی شب نیز به آنان دست دهد و از خواب بیدار شوند. این وضع نتیجه ی تغییرات هورمونی است که موجب زیاد شدن جریان خون پوست مادر و جنین می شود.

۴-احساس سوزش در پشت جناغ سینه :

در دوران بارداری عضله ای که در دهانه ی معده وجود دارد به علت ترشح هورمون سست می شود بنابراین اسید از معده به طرف مری بالا می آید و مادر احساس ترش کردن و سوزش در پشت جناغ سینه می نماید. مادر باید از خوردن غذاهای شور و چرب و ترش و سرخ کرده پرهیز کند و به دفعات بیشتر و با حجم کمتر غذا بخورد و شب ها شیر بنوشد.

همچنین میتواند برای خواب بالش بیشتری زیر سر و پشت خود قرار دهد. اگر با چنین اقداماتی بهبود حاصل نشد باید به پزشک مراجعه نماید.

حالت تهوع صبحگاهی

۵- حالت تهوع صبحگاهی :

حالت تهوع صبحگاهی معمولا در سه ماه اول بارداری رخ می دهد و در حدود نیمی از مادران باردار دچار این حالت می شوند. این حالت تهوع در بعضی از خانم ها محدود به صبح نیست. خوردن نان خشک یا بیسکوییت به ویژه قبل از خارج شدن از تختخواب تهوع را کم می کند.

در صورتی که معده خالی نباشد و کمی مواد جامد خورده شود تهوع کمتر خواهد بود. مادر هیچگاه نباید خود را تحریک کند که استفراغ نماید. بعضی از مادران هر روز مختصری استفراغ می کنند. این حالت خود به خود از بین می رود. اگر استفراغ ادامه پیدا کند و مخصوصا وزن مادر شود. باید به پزشک مراجعه نماید.

۶- نفس کشیدن سخت و کوتاه :

هر چه جنین در داخل شکم مادر بزرگتر می شود روی عضله ی دیافراگم مادر فشار بیشتری وارد می آورد و مانع راحت نفس کشیدن او می گردد ، ولی در حدود یک ماه قبل از زایمان موقعی که سر جنین به داخل لگن مادر پایین می رود ، نفس کشیدن مادر راحت تر می شود.

در بعضی از مواقع نیز سخت نفس کشیدن مادر ممکن است نتیجه ی کم خونی او باشد که باید با آزمایش خون مشخص گردد. اگر مادر احساس میکند که نفس کشیدن او راحت نیست باید بیشتر استراحت نماید و در هنگام راه رفتن یا بالارفتن از پله ها دچار مشکل نفس کشیدن می شود باید چند دقیقه روی دو زانوی خود بنشیند. اگر مادری دچار نفس تنگی دائمی گردید باید حتما به پزشک متخصص مراجعه نماید.

۷- انقباض و گرفتگی عضلات پاها :

انقباض ناگهانی و دردناک عضلات ساق پا ممکن است در دوران بارداری و مخصوصا هنگام شب اتفاق افتد که علت آن کم شدن جریان خون در پاها یا نتیجه ی کمبود کلسیم است. خانم باردار باید هر روز غذاهایی که سرشار از کلسیم است مانند شیر و سایر لبنیات مصرف کند.

در هنگام انقباض و گرفتگی عضلات پا ماساژ دادن ساق پا کمک می کند. بالا بردن نوک پا و ماساژ دادن ساق پا درد را از میان می برد. همچنین راه رفتن اطراف اتاق باعث افزایش جریان خون و کاهش درد میشود. اگر مادر هنگام استراحت پاهای خود را بالا نگه دارد این انقباضات کاهش می یابد.

۸- واریس پاها :

واریس یعنی اتساع وریدهای های سطحی ران و ساق پا ( وریدهای سطحی ، رگهایی هستند که خون کم اکسیژن را به قلب باز میگردانند). واریس بر اثر فشار جنین بر روی عروق لگنی مادر و معمولا در دومین و سومین سه ماهه ی دوران بارداری ظاهر می شود. ایستادن زیاد روی پاها واریس را تشدید می کند و باعث ایجاد درد در ساق ها و ران ها می شود.

درد و ناراحتی از واریس را میتوان با بالا نگهداشتن پاها کم کرد. مادر باردار باید در هنگام استراحت پاهای خود را روی صندلی یا چهارپایه و در هنگام خواب روی چند بالش قرار دهد. پوشیدن جوراب های مخصوص واریس نیز سودمند است.

۹- ورم قوزک و انگشتان :

مختصر ورم پاها در دوران بارداری مخصوصا در انتهای روز طبیعی است زیرا آب در بدن جمع می شود. مادر باردار ممکن است در هنگام صبح احساس سنگینی و پری در انگشتان خود نماید به طوری که نتواند انگشتر خود را در انگشت نماید. در چنین حالتی باید استراحت کند و پاهای خود را بالا نگه دارد دست ها را بالای سر بگذارد انگشتان را خم و راست کند و به ورزش های سبک و آرام بپردازد.

اگر ورم زیادتر از آنچه گفته شد باشد نشانه ی اختلال در عمل کلیه هاست و ممکن است علائم بیماری اکلامپسی (مسمومیت بارداری) باشد در این حالت بیمار باید هر چه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کند.

۱۰- یبوست :

مادر باردار ممکن است در دوران بارداری به علت ترشح هورمون پروژسترون که عضلات روده ها را سست می کند و همچنین در اثر فشار جنین به روده ها دچار یبوست گردد و مدفوع او خشک و سفت شود و هر چند روز یک بار مدفوع دفع کند.

اگر مادر قبلا هم یبوست داشته باشد بارداری یبوست او را شدید تر می نماید. اگر یبوست ادامه یابد به بواسیر منجر می گردد. اگر مادر دچار یبوست گردید نباید داروهای ملین مانند روغن کرچک ، مسهل های نمکی و شیاف مصرف کند بلکه بهتر است اقدامات زیر را انجام دهد :

• غذاهایی که دارای مواد عضم نشدنی هستند مانند سبزی ها و میوه ها را به مقدار زیاد مصرف کند.
• به تمرین و ورزش بپردازد و تحرک داشته باشد.
• مادر باید سعی کند عادت همیشگی اجابت مزاج خود را انجام دهد و هیچگاه برای دفع مدفوع به خود فشار نیاورد. اگر قرص آهن مصرف می کند باید آن را با غذا و یا با آب فراوان بخورد.

۱۱- بواسیر :

بواسیر یعنی اتساع عروق سیاهرگ های اطراف مقعد به این ترتیب که فشار سر جنین سبب کش آمدن رگ های اطراف مقعد و نیز فشاری که مادر باردار هنگام دفع مدفوع به خود می آورد موجب بروز بواسیر می گردد. علائم بواسیر عبارت است از : احساس خارش ، درد ، زخم مقعد و گاهی خونریزی بعد از دفع مدفوع.

برای جلوگیری از بروز بواسیر ، مادر باردار باید از یبوست جلوگیری نماید و برای مدت طولانی روی پاهای خود نایستد. اگر مادری دچار خارش و سوزش مقعد شد گذاردن کیسه ی یخ به مقعد از شدت ناراحتی می کاهد. در صورت مشاهده ی خونریزی از مقعد مادر باید بلافاصله به پزشک مراجعه نماید.