درمان تمدد و کزاز با طب سنتی

درمان تمدد و کزاز با طب سنتی
تمدد یک بیمارى عصبی است و آن کشیدگی عصب است. هر گاه عصب به دلایلی از دو طرف دچار کشیدگی شود و عضو بدن به حالت راست بماند و خم نشود دچار تمدد شده است. گاهی به تمدد بیماری کزاز گفته می‌شود و گاهی به آن تشنج می‌گویند.
کزاز نیز عبارت از تشنجى است که ابتدا از عضلات ترقوه شروع می‌شود و آن را کشیده می‌سازد و قسمت جلو یا عقب و راست یا چپ بدن را فرا می‌گیرد. بعضى افراد هر گونه تمددى را کزاز می‌دانند و نام آن به فارسى «ریحک» است.
جالینوس تمددی که به علت سردی شدید و انجماد رطوبات عصب به وجود می‌آید را کزاز می‌نامد؛ و گاهی نیز تمدد را ویژه سخت شدن عضلات فقرات و کزاز را از آن پایین‌تر می‌داند که از سخت شدن عضلات فقرات پشتی صورت می‌گیرد و گاهی از سخت شدن عضلات مهره گردن به وجود می‌آید که هرگاه این نوع کزاز در اعضای پیشین بدن باشد، کزاز قدام نامیده می‌شود؛ و هر گاه در اعضای پشتی بدن باشد کزاز خلفی نامند و اگر همه بدن را فراگیرد کزاز مطلق خوانده می‌شود.
به گفته بقراط چون تمدد از دو تشنج پشتی و پیشین ترکیب شده است، بنابراین حادتر و بحران او سریع‌تر از تشنج بسیط (گسترده) خواهد بود و تا روز چهارم که روز بحران بیمار است، خطر هلاکت برای او دارد؛ در صورتی که بیمار چهار روز بحران را پشت سر گذاشت، بهبود می‌یابد. تمدد اغلب در کودکان هفت ساله ایجاد می‌شود.

علت تمدد و کزاز
علت بیماری تمدد همانند تشنج ، یا به دلیل ورم است یا امتلا یا یبوست (خشکی) است و یا به دلیل اذیت شدن اعضای عصبی است. ولی بیشتر دلیل این بیماری و دلیل بیماری کزاز ریح ممدد است. که اگر تمام بدن را فرا گیرد سخت است و علاج آن به سختی صورت می‌گیرد.
همچنین علت بیماری تمدد می‌تواند از زیاد شدن «ماده بلغم» و رطوبت در بدن باشد. گاهی نیز به خاطر انتقال از بیماری‌هایی مانند خناق و ذات الجنب و سرسام است. احتقان یا گرفتگی مواد زائد در بدن (یبوست)، گزش حیوانات سمی، ضربه یا صدمه به عصب و عضله، کمی قوت عضله یا درد عضله، حمل کردن بارهای سنگین که باعث کشیدگی عضله یا درد آن می‌شود، خوردن داروی سمی، امتلا و حرکت اخلاط، ظاهر و شکل غیرطبیعی عضله به دلیل قوت کم و یا درد، نیز از سایر عوامل این بیماری محسوب می‌شود.

درمان تمدد و کزاز با طب سنتی
همان‌گونه که گفته شد تمدد بیشتر در کودکان هفت ساله ایجاد می‌شود. ابن ماسویه نشانه‌هایی را برای این تشنج بیان می‌کند. او برای درمان گفته است باید بر سر و مهره پشت کودکان «آب» ریخته شود و «پشم گوسفند»ی که در «شیر الاغ» خیسانده شده است، بر سر آنها گذاشته و سپس «شیر» همراه با «روغن بنفشه» به آن اضافه شود.
همچنین در بینی کودک «شیر جاری» و «روغن کدو» یا «روغن نیلوفر» یا «روغن بنفشه» یا «روغن بادام شیرین» و «شیر الاغ» چکانده شود و کودک در جوشانده «برگ کنجد» و «بنفشه» و «کاهو» و «نیلوفر» به طور مداوم بنشیند؛  اگر این کار سختی است بیمار را در تشتی که در آن «روغن کنجد پوست کنده» است نشانده و به طور دائم «لعاب بزرقطونا» و «آب انار شیرین» و «روغن بادام» را «لعوق» کند و به طور دائم بر سر او «ضماد» «خطمی» و «بنفشه خشک» و «نیلوفر» و «روغن کنجد» قرار گیرد؛ همچنین «خیار چنبر» با «روغن بادام» را به او بنوشانید و او را با ماده ملینی «حقنه» کنید.
اگر بیمار تب داشت «آب جو» و «آب کدو» بنوشد و اگر بدن او عفونت ندارد پس او را باید با «شیر الاغ» درمان کرد و 43 / 136 گرم از «شیر» را با 05 / 17 گرم از «روغن بادام شیرین» و 16 / 51 گرم «شکر» را یک‌باره بنوشد و دائماً بر ملاج کودکان «شیر» را قرار دهید و اگر عضوی تشنج کرد بدن بیمار را به وسیله «روغن دنبه آب شده» با «روغن نرگس» به طور مداوم نرم کنید.
همچنین می‌توانید «ته‌نشین روغن کنجد» و «ته‌نشین روغن بادام» و «بذر کتان» و «لعاب شنبلیله» و «روغن دنبه» را گرفته و به خوبی بکوبید و به صورت «ضماد» استفاده کنید؛ که این کار برای لطیف کردن اعضا و گرم کردن آنها تأثیر عجیبی دارد.
گفته شده است که کزاز و تمدد بیشتر کودکان را دچار می‌کند و درمان این نوع تمدد که از نوع خشک است با دوشیدن «شیر» به طور دائم بر موضع و لطیف کردن بدن کودک با برخی روغن‌های مرطوب کننده است. همچنین می‌توان از «قیروطی» زیر به عنوان «ضماد» استفاده کرد:
«اشق»، «سکبینج»، «جاوشیر»، «مقل»، «اسفند»، «پیه میوه حنظل»، «صبر»، «تربد سفید مدبر»، «پوست هلیله زرد»، «انزروت سفید»، از هر کدام از این صمغ‌ها 18 / 3 گرم را در «آب» حل کرده و ادویه‌های دیگر را ساییده و با هم مخلوط کرده و حَب‌هایی از آن بسازید. از 36 / 6 گرم تا 55 / 9 گرم به اندازه قوت مریض و حرارت هوا یا سردی آن به او بدهید که این قیروطى برای تمدد و کزاز سودمند است.
یا اینکه چند روز پی‌در‌پی «دنبه تازه» بر عضو بیمار قرار داده شود.
همچنین می‌توانید «نشاسته گندم» و «پیه خوک تازه» و «مغز ساق گاو» و «دنبه آب شده» همه را گذاشته و «نشاسته غربال شده» بر آن بپاشید و با هم آمیخته کنید و بر عضو بگذارید.
یا اینکه می‌توان «بذر کتان کوفته فشرده نشده» و همچنین «کنجد کوفته» هر کدام دو «جزء» و «شنبلیله ساییده شده» یک «جزء» همه را در «شیر الاغ» جوشانده و بر آن «روغن کنجد» یا «روغن دنبه» بیفزایید و مخلوط ساخته و مورد استفاده قرار دهید.
به گفته طبرى‏ تمدد بیشتر در اطفال کوچک پدید می‌آید. علاجش این است که با دارو بیمار را وادار به استفراغ کردن نکنید به جای آن با مواد مرطوبی مانند «ماء الشعیر» و «آب سبوس» و «آب برگ خبازى» و «آب برگ بزرقطونا» و «روغن بنفشه» و «روغن تخم کدو» و مانند آن وی را «حقنه» کنید.
و به طور مرتب «موم روغن» از روغن‌هایی مانند «روغن بنفشه» و «نیلوفر» و «خبازى» و «برگ خطمى» و مانند آن بمالید و به «روغن بنفشه» و «شیر بانویی که دختر شیر می‌دهد» «سعوط» کنید.
همچنین بیمار را ملزم به خوردن غذاهای آبدار مثل «آب پاچه پخته شده» با «جو» در تنور، «آب باقلا» با «روغن بادام» مخلوط شده، همچنین «شورباى اسفیدباجات» که با «گوشت گردن بره شیرخوار و بزغاله نر» و مانند آن درست شده است، به او بخورانید.
اگر بیماری بر طرف نشد بیمار را در «روغن خیرى» یا «روغن گل» یا «روغن بنفشه» یا «کنجد» هر کدام به تنهایی یا ترکیبی از آنها به صورت نیمه‌گرم بنشانید و «شیر الاغ» با «روغن بادام» را به او بنوشانید؛ همچنین کودک بیمار «شیر بانویی که دختر شیر می‌دهد» را مستقیم از سینه بمکد و بر سر و عضو دچار بیماری همان شیر یا «شیر بز» را بسیار بدوشید. سپس بیمار را از اینکه در معرض هوا قرار گیرد محافظت کنید و اعضای او را با دست آهسته «مسک» کنید و با «شیر الاغ» و «روغن گل» آغشته کنید و به او «شیر بانویی که دختر شیر می‌دهد» بنوشانید و به طور دائم بدنش را با «موم» نرم سازید و «زوفای رطب» بمالید.
از داروهایی که برای درمان این بیماری سودمند است و به وسیله آنها بیمار را درمان می‌کنند این است که «شیر الاغ» را دوشیده و در دیگ سنگی می‌ریزند و «روغن بنفشه» و «روغن دنبه» و «مغز ساق» را به آن اضافه می‌کنند و می‌جوشانند تا همه مواد با هم آمیخته شود. سپس موم روغن از «روغن خیرى» و «روغن بنفشه» را با هم مخلوط می‌کنند و بیمار را در «آب پخته شده برگ بنفشه» و «برگ خطمى» و «برگ خبازى» و «برگ اسپغول» و «بذر کتان» در ساعتی از روز می‌نشانند. سپس با پارچه‌های زیادی او را می‌پوشانند تا مواد جذب بدنش شود. پس اعضای بدن بیمار را با دست آرام «مسک» می‌کنند. بعد از استفاده از دارویی که گفته شد بدن وی را خوب ماساژ می‌دهند. بعد از یک شبانه‌روز دوباره عمل را تکرار می‌کنند تا اینکه بیماری کشیدگی عصب از اعضای بیمار دفع شود و از بین برود.
درمان دیگر کشیدگی عصبی که به کودکان وارد می‌شود و از نوع کزاز است این است که آب جوشیده شده «قثاء الحمار» یا «روغن بنفشه» را با «روغن قثاء الحمار» مخلوط کنید و از آن استفاده کنید. «تخم بادآورد» نیز برای این بیماری مفید است.
گفته شده است که ابتدا بدن طفل را با «روغن بنفشه» نرم کرده و در تشتی که در آن «آب نیم‏گرم» و «روغن بنفشه» ریخته باشند بنشانید و او را از «هواى سرد» محافظت کنید و از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های سنگین و غلیظ و نفخ‌آور منع کنید.