اگزمای آتوپیک
تقریباً از هر ۳۰ کودک یکی مبتلا به جوشهای خارشدار اگزمای آتوپیک میشود. این جوشها معمولاً نخستین بار قبل از ۱۸ ماهگی ظاهر میشود، و ممکن است شدت آن طی چند سال تغییر کند. علت اگزمای آتوپیک نامعلوم است. بیشتر کودکانی که به آن دچار میشوند، یکی از نزدیکان آنها نیز به همین عارضه مبتلاست یا یک اختلال حساسیتی همچون آسم یا تب یونجه (رینیت حساسیتی) دارد. در موارد نادری نیز، عدم تحمل بعضی از غذاها ممکن است موجب این عارضه شود (عدم تحمل غذا).
علائم
علائم اگزمای آتوپیک بسته به سن کودک متغیر است. در کودکان زیر ۴ سال:
– جوشها از برآمدگیهای ملتهب و خارشداری تشکیل میشود که ممکن است اندکی آب بدهند.
– پوست سر، گونهها، ساعد، جلوی پاها، و تنه بیش از همه مبتلا میشود، هرچند جوشها ممکن است در هر جای بدن ظاهر شود.
جوشها غالباً قبل از ۴ سالگی ناپدید میشود و در بعضی افراد، هرگز عود نمیکند. در بعضی از کودکان بین ۴ تا ۱۰ ساله ممکن است جوش مجدداً ظاهر شود (یا برای نخستین بار ظاهر شود).
در این سن:
– جوشها از لکههای خارشدار، خشک، و پوسته پوسته تشکیل میشود و ممکن است پوست بدن ترک بخورد.
– صورت، گردن، داخل آرنجها، مچها، پشت زانوها، و قوزک پا بیش از همه مبتلا میشود.
– پوست در نواحی مبتلا ممکن است به مرور زمان ضخیم شود.
سن کودک هر قدر که باشد، نخستین نشانه بروز قریبالوقوع اگزمای آتوپیک، عموماً ناحیهای کوچک و اندکی ملتهب روی پوست است.
ظاهر اگزما
اگزمای آتوپیک اغلب داخل آرنجها را مبتلا میکند: پوسته پوسته، قرمز، و خشک، و دارای سطح خشن.
نواحی اگزما
در کودکان ۴ ساله و بالاتر، جوشها بیشتر در ناحیه مفاصل، که پوست چین میخورد، ظاهر میشود.
عوارض
اگر کودک جوشها را بخارد، ممکن است پوستآلوده به میکروب شود، که منجر به تاولهای آب دهنده میشود. یک عارضه بسیار نادرتر اما وخیمتر، بیماریی به نام اگزمای تبخالی است، که در صورتی بروز میکند که کودکی مبتلا به اگزما، به ویروس تبخال ساده آلوده شود (که موجب تبخال، میشود). این اختلال موجب جوشهای وسیعی متشکل از تاولها و زخمهای باز میشود که اغلب با تب شدید ۴۰ تا ۴۱ درجه سانتیگراد همراه است. غدد لنفاوی نیز ممکن است بزرگ شوند.
مراجعه به پزشک
درصورتی که کودک قبلاً جوش نداشته است باید ظرف ۲۴ ساعت مورد معاینه پزشک قرار گیرد. اگر قبلاً تشخیص اگزمای آتوپیک در کودک داده شده است و جوشها به درمان پاسخ ندهد یا بدتر شود، باید مورد معاینه پزشک قرار گیرد چون ممکن است جوشها عفونی شود.
کار پزشک
پزشک ممکن است کرم یا پماد کورتیکواستروئیدی برای کاهش التهاب و خارش در زمان شدت یافتن اگزمای آتوپیک تجویز کند. باید به زدن کرم به نواحی مبتلای پوست، طبق دستورالعمل پزشک ادامه دهید، تا اینکه بافت طبیعی پوست بازگردد. هرگاه التهاب خفیف پوست نشان دهد که شدت یافتن اگزما قریبالوقوع است، کرم تجویز شده را به نواحی مبتلا بزنید تا از پیشرفت جوشها جلوگیری شود. اگر خارش موجب بیدار ماندن کودک در شب میشود، ممکن است داروی آنتیهیستامین تجویز شود. پزشک ممکن است پیشنهاد کند که در صورت دوام، شدت، یا گستردگی اگزما، غذاهای معینی از رژیم غذایی کودک حذف شود.
برای عفونت میکروبی، ممکن است کرم یا پماد کورتیکواستروئیدی حاوی آنتیبیوتیک یا ضدعفونی کننده تجویز شود. ممکن است آنتیبیوتیک خوراکی نیز تجویز شود.
اگر کودک به اگزمای تبخالی دچار شود، ممکن است به بیمارستان فرستاده شود. در بیمارستان، ممکن است داروهای ضدویروس اسیکلاویر به صورت داخل رگی تزریق شود.
شیوه کمکی
غیر از زدن کرم یا پماد طبق دستور پزشک، ممکن است با جلوگیری از بیش از حد خشک شدن پوست کودک نیز بتوانید علائم را در حداقل خود نگه دارید. هنگام حمام کردن کودک، از یک پاک کننده ملایم مانند صابون بچه یا کرم محلول در آب استفاده کنید. با اضافه کردن روغن حمام با فرمول مخصوص برای اگزما به آب حمام، میتوانید تحریک کنندگی آب حمام را کم کنید.
با زدن مرتب یک نرمکننده، از قبیل کرمهای محلول در آب یا پماد امولسیونساز، پوست کودک را نرم و مرطوب نگه دارید. نرمکننده باید چند بار در روز به نواحی مبتلا زده شود. تأثیر آن بهخصوص پس از حمام روزانه که پوست هنوز گرم و مرطوب است، بیشتر خواهد بود.
در بعضی از کودکان، اگزما در هوای سرد بدتر میشود، و در بعضی دیگر نیز هوای گرم موجب شدت یافتن آن میگردد. حمام کردن و مرطوبکردن بیشتر پوست در هوای گرم یا سرد ممکن است به حداقل شدن علائم کمک کند. برای کمک به کاهش تحریک، سعی کنید لباسهای زیر کودک که با پوست او تماس دارد نخی باشد.
کودک باید از تماس نزدیک با افراد مبتلا به تبخال نیز اجتناب کند.
همچنان که کودک بزرگ میشود، احتمالاً گستردگی جوشها کمتر میشود. بیشتر کودکان مبتلا به اگزمای آتوپیک تا زمان بلوغ بهبود مییابند. اما تا ۵۰ درصد کودکانی که مبتلا به آن میشوند، به ناراحتیهای حساسیتی دیگر همچون آسم نیز دچار میشوند.