ویژگی کتاب خوب برای کودک : پایان باز
یکی از ویژگی های یک کتاب خوب، به چالش کشاندن مخاطب است. مخاطب با خود درگیر شود، داستان پایان مشخصی نداشته باشد و این مخاطب باشد که فکر کند چه اتفاقی قرار است بیفتد. کودک، مطابق با فکر و برداشتش از داستان و شخصیت های آن، پایان داستان را پیش بینی کند.
یکی از نویسندگانی که در این راستا خوب کار کرده اند، آقای احمد اکبرپور از نویسندگان ایرانی است که انصافا کتابهای کودکش عالی هستند.
در کتاب های ” بفرمایید عینک، مادام سوسکه” و “کنسرت های فیل بی جنبه”(انتشارات چکه) پرونده داستان بسته نیست و با یک سوال از مخاطب می خواهد تشخیص دهد شخصیت داستان چه کاری انجام خواهد داد و یا چه اتفاقی قرار است رخ دهد.در اوج داستان، نتیجه و پایان به مخاطب واگذار شده است.
قصه ترغیب کننده فکر
کتاب خوب،کتابی است که نتیجه نداشته باشد. پیام داستان را به صراحت به مخاطب منتقل نکند. خواننده در برابر نویسنده منفعل نباشد؛ بلکه قصه موجب شود خواننده به فکر ترغیب شود.
قرآن به پیامبر می فرماید:(فاقصص القصص لعلّهم یتفکرون). «پس، داستان بگو،داستانی تا که ایشان بیندیشند.« (سوره اعراف،آیه 176)
ویژگی کتاب خوب : پرسشگری شخصیت قصه
قصه نشان دهد شخصیت اصلی داستان،پرسشگر،جستجوگر و به دنبال یک چیزی است.
مثلا در قصه “جینی قورباغه خوبی باش” قورباغه بعد از این که مادرش به او می گوید: وقتی رفتی مدرسه، قورباغه خوبی باش. برای او سوال ایجاد می شود که خوب بودن یعنی چی؟ چه کاری کنم خوب هستم؟
این ابهام، برای کودک درگیری ذهنی ایجاد می کند و او را ترغیب می کند که پرسشگر باشد.برای مفاهیم کلی، مصداق پیدا کند. مخاطب با شخصیت اصلی داستان هم ذات پنداری می کند و روحیه حستجوگری او تقویت می شود.
در قصه، قورباغه برای رفع دغدغه ذهنی اش، ابتدا با خودش فکر می کند بعد با دوستانش مشورت می کند و در نهایت سراغ معلمش می رود. غیر مستقیم به کودک شیوه رسیدن به پاسخ را یاد می دهد.
” اسماعیل آذری نژاد “