نقش پدر و مادر در تربیت الهی فرزند – حاج آقا مجتبی تهرانی – بخش دوم

نقش پدر و مادر در تربیت الهی چیست؟ آن کسانی که پرورش دهنده انسان هستند – یعنی والدین – چه نقشی در رابطه با الهی شدن فرزند دارند؟ اگر والدین می خواهند فرزند از نظر باطن، صورتی الهی و انسانی پیدا کند، بدانند این امر از همان تربیتی که آنها میکنند، تحقق می یابد.

بخش قبلی این مطلب را در نقش پدر و مادر در تربیت الهی فرزند – حاج آقا مجتبی تهرانی – بخش اول بخوانید.

تاثیر اعمال دیداری در تربیت فرزند

از آنجایی که در مقابل کارهای گفتاری و شنیداری، کرداری و رفتاری است؛ ما به اعمال و اقدامات بصری (دیداری) میپردازیم. راجع به اقدامات دیداری، در روایات اشاره شده به اینکه وقتی کودک، شش سالش تمام شد و میخواهد وارد هفت سال بشود، اینجا مقتضی آموختن را دارد. قبل از هفت سالگی بحث گفتار بود، اینجا بحث اعمال است. در یک روایتی پیغمبر اکرم فرمودند: « فرزندتان را آنگاه که به هفت سالگی وارد می شوند نماز بیاموزید. »

شش سال او که تمام می شود و وارد هفت سال می شود، جنبۀ دیداری و رفتاری دارد. به پدر و مادر میگوید: بایست و نماز را بخوان و به او این عمل را بیاموز! بحث آموزش رفتاری است نه گفتاری.

می فرماید بعد از آموزش عملی رهایش نکن، بیا سراغ آموزش گفتاری. ایستادی نماز خواندی، به او بگو: بابا جان! مرا نگاه کن! به این می گویند نماز.  بابا جان نماز می خوانم، نگاه کن!

کم کم این عمل تو را یاد می گیرد. در این سنین سریع یاد میگیرد و گیرنده اش بسیار قوی، سریع و عمیق است و فورا به حافظه میبرد. حافظه هم اتاق بایگانی است. آن را در اتاق بایگانی اش نگاه میدارد. قشنگ عکسبرداری میکند، فیلم میگیرد.

تاکید و تکرار با روشهای صحیح در تربیت موثر است

این عمل را که آموزش دادی، باز هم رهایش نکن، دوباره بیا سراغ اقدامات گفتاری. یک روایت از علی (علیه السلام) است که فرمود: « أ کودکان خانواده ات را با زبانت به نماز و وضو تربیت کن. »

اگر میخواهی در بُعد معنوی او این روح را بسازی، بدان که با تکرار ملکه میشود. تربیت خیلی ظرافت دارد. برخلاف آنچه همه میگویند این مباحث خیلی مشکل نیست. ولی به نظر من از نظر مباحث علمی ظرافت دارد و ظرافتش این است که در این سنین که داری عملا به او آموزش می دهی، و بعد هم لفظا روی آن تاکید می کنی، مواظب باش یک وقت روشی غیر الهی و غیر انسانی به کار نگیری.  ـ نعوذ بالله ـ با خشونت رفتار نکنی! وگرنه بَری  میشود از هر چه دین است. اگر به این نحو باشد، کشف از جهالت تو است.

تفاوت میان اصل تربیت و روش تربیت

روش در تربیت، جدای از اصل تربیت است. او را باید تربیت کنی ولی نه با الفاظ خشن و امثال اینها. بلکه باید او را به شوق بیاوری، که اینها روش تربیتی است. باید میان اصل تربیت و روش تربیت، جداسازی بکنیم.

ما یک آیه داریم از آیات شریفه قرآن که اصل مسئله آموزش و تربیت را، چه نسبت به خود، چه نسبت به کسانی که جزو خاندان محسوب میشوند، مطرح میکند و به طور کلی به ما که مومن هستیم و اعتقاد به مبدا و معاد داریم، خطاب میکند که: « ای کسانیکه ایمان آوردید، جان های خودتان و خاندانتان را از آتش جهنم حفظ کنید. » این یک فرمان کلی است.

راههای نجات خود و خانواده از آتش

در روایتی از امام صادق (علیه السلام) آمده است که حضرت فرمود: « وقتی این آیه نازل شد مردم گفتند: چگونه ما خودمان و خانوادمان را از آتش جهنم حفظ کنیم؟ پیغمبر اکرم جواب دادند: کارهای خیر انجام دهید و خانواده هایتان را به آن یادآور شوید و آنها را بر بندگی خدا ادب نمایید. »

مطالعه اهمیت تربیت فرزند – حاج آقا مجتبی تهرانی را پیشنهاد میکنم.